NGƯỜI CÔNG GIÁO ĐI DỰ ĐÁM CƯỚI CHƯA LÀM PHÉP HÔN PHỐI TRONG NHÀ THỜ CÓ TỘI KHÔNG?

NGƯỜI CÔNG GIÁO ĐI DỰ ĐÁM CƯỚI CHƯA LÀM PHÉP HÔN PHỐI TRONG NHÀ THỜ CÓ TỘI KHÔNG?

1. Bối cảnh câu hỏi
Nhiều người Công giáo thắc mắc: “Nếu người Công giáo tổ chức đám cưới mà không làm phép hôn phối trong nhà thờ (tức là không cử hành theo luật của Giáo Hội), liệu mình có được phép đi dự tiệc cưới không? Việc tham dự ấy có bị coi là tán thành hoặc đồng lõa với hôn nhân bất hợp pháp trước mặt Chúa không?”

Câu hỏi này thường nảy sinh khi, vì nhiều lý do (gia đình, xã hội, mối quan hệ quen biết, v.v.), người tín hữu cảm thấy khó từ chối lời mời. Tuy nhiên, họ cũng băn khoăn không biết hành động đi dự có dẫn họ đến chỗ “cộng tác vào tội” hay không.

2. Căn cứ giáo lý về việc “cộng tác vào tội”
Trong Sách Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo (số 1868), Hội Thánh dạy:

“Tội là một hành vi của bản thân mỗi người, nhưng chúng ta có trách nhiệm đối với tội người khác, khi chúng ta cộng tác vào đó:
– bằng cách tham gia trực tiếp và có ý;
– bằng cách truyền dạy, cố vấn, khen ngợi hoặc tán thành;
– bằng cách không tố cáo, hoặc không can ngăn khi mình có bổn phận can ngăn;
– bằng cách che chở cho những người làm điều ác.”

Như vậy, “cộng tác vào tội” có nhiều mức độ. Có thể là “cộng tác trực tiếp và chủ ý,” hoặc “khen ngợi, tán thành,” hoặc “thờ ơ, không can ngăn” khi mình có bổn phận phải lên tiếng. Để xác định đâu là tội và mức độ tội ra sao, Giáo Hội xem xét nhiều yếu tố: ý hướng của người tham dự, thái độ bề trong (có thực sự ủng hộ, đồng lõa, khuyến khích không?), bối cảnh xã hội, nghĩa vụ phải sửa sai, v.v.

3. Thế nào là “hôn nhân bất hợp pháp” trước mặt Giáo Hội?
Theo Giáo luật, một người Công giáo muốn kết hôn thành sự (được Hội Thánh công nhận) thì phải cử hành bí tích Hôn phối trước mặt thừa tác viên có thẩm quyền (linh mục, phó tế được ủy quyền…) và hai nhân chứng, trừ khi được chuẩn miễn hoặc có những hoàn cảnh đặc biệt khác (x. Giáo Luật các điều 1108-1116).

Nếu một đôi Công giáo (ít nhất một bên là người Công giáo) cố tình không tuân theo luật này, không xin phép chuẩn, không làm phép hôn phối trong nhà thờ… thì về phương diện Giáo Hội, hôn nhân ấy không thành sự, và do đó, cặp vợ chồng ấy đang sống trong tình trạng “bất hợp pháp” (chưa được Giáo Hội công nhận).

4. Việc đi dự tiệc cưới đó có phải là “tội” không?

• Có thể là tội, nếu việc đi dự thể hiện hành vi tán thành (khen ngợi, chúc phúc thật sự) cho một đôi hôn nhân mà mình biết chắc chắn là bất hợp pháp. Khi đó, hành động dự tiệc diễn tả sự đồng lõa, ủng hộ công khai, gây gương xấu cho người khác (nhất là những người Công giáo yếu đức tin, họ sẽ nghĩ rằng “đám cưới như vậy cũng chẳng sao, Giáo Hội đâu có nghiêm túc”).
• Không nhất thiết là tội, nếu người tín hữu đi dự đám cưới trong những hoàn cảnh phức tạp, vì nghĩa vụ xã hội-gia đình rất khó từ chối, nhưng vẫn giữ thái độ rõ ràng là không đồng tình với cuộc hôn nhân ấy. Có thể họ đi dự để giữ mối tương quan (ví dụ: quan hệ ruột thịt, nghĩa vụ hiếu thảo, công việc…), song trong lòng và bằng lời nói phù hợp, họ đã tìm cách khuyên nhủ hoặc giải thích sự sai trái, đồng thời không tán thành hành vi “không tuân theo luật Hội Thánh.”

Thực tế, để phán quyết rằng việc “đi dự tiệc cưới” này có phải tội hay không, cần xem xét:

1. Người đi dự có trách nhiệm luân lý hoặc nghĩa vụ phải lên tiếng, can ngăn không? (Ví dụ: họ là cha mẹ, cha sở, người đỡ đầu; họ có chức vụ phải sửa sai.)
2. Họ có cố vấn, khen ngợi, khuyến khích hay ủng hộ đôi vợ chồng bất hợp pháp hay không?
3. Họ có thật sự muốn cộng tác hay tiếp tay cho cuộc hôn nhân sai luật này không? (Tức là tham gia một cách chủ ý, cố ý ủng hộ, hoặc mưu tính để hợp thức hóa…)
4. Hoàn cảnh ép buộc hoặc tâm lý nào ảnh hưởng tới quyết định của họ? (Ví dụ: Nỗi sợ mâu thuẫn nặng nề gia đình, sợ mất việc…)

5. Hình phạt và việc xưng tội

• Thông thường, Giáo Luật không ấn định một hình phạt riêng, tự động (tiền kết) cho “tội đi dự đám cưới bất hợp pháp.” Cũng không có điều khoản nào nói rằng những ai dự đám cưới bất hợp pháp thì bị cấm giải tội hay cấm rước lễ đương nhiên.
• Dù vậy, nếu người tín hữu cảm thấy lương tâm day dứt vì đã ủng hộ, tán thành, “có ý” đồng lõa với việc cử hành hôn nhân sai luật, họ nên xưng tội để nhận ơn tha thứ. Tội này, cũng như mọi tội khác, được tha trong tòa giải tội nếu hối nhân ăn năn chân thành.
• Về hình phạt ngăn cấm lãnh nhận các bí tích, Giáo Luật cho phép nhà lập pháp (Đức Thánh Cha hay các đấng bản quyền) ấn định đối với những tội nặng có ảnh hưởng xấu và cố tình phạm (x. Giáo Luật, điều 1318). Tuy nhiên, trên thực tế, những tội liên quan đến sự “đồng lõa” kiểu này rất hiếm khi bị áp dụng vạ cấm hay vạ tuyệt thông, trừ khi nó mang tính công khai và gây gương xấu nghiêm trọng ở mức độ cao, kèm với thái độ ngoan cố.

6. Định hướng mục vụ

• Giáo Hội luôn mời gọi người tín hữu đề cao tính bất khả phân ly và tính thánh thiêng của Bí tích Hôn phối, đồng thời cũng thận trọng trong việc cộng tác hoặc ủng hộ những hôn nhân trái luật Hội Thánh.
• Không nên vội kết án người đi dự đám cưới bất hợp pháp mà không xem xét hoàn cảnh. Có những trường hợp đi dự chỉ vì “không thể từ chối” (do mối liên hệ quá gần, áp lực gia tộc…), song họ vẫn hiểu rõ sự sai trái của đôi hôn nhân và đã cố gắng khuyên ngăn từ trước hoặc ít nhất không công khai ủng hộ.
• Mặt khác, người Công giáo cũng được mời gọi can đảm làm chứng cho sự thật: nếu có thể, hãy khéo léo trình bày và thuyết phục người sắp cưới hãy lo liệu hợp thức hóa trước mặt Giáo Hội; hoặc nếu hôn nhân đã “lỡ” tổ chức, hãy hướng dẫn họ sớm gặp linh mục để xin chuẩn y hay bổ sung, tránh tình trạng kéo dài trong vi phạm luật Chúa.

7. Kết luận

• Việc đi dự đám cưới của người Công giáo mà không cử hành theo phép đạo có thể trở thành tội cộng tác hay tán thành với một hành vi hôn nhân sai luật, nhưng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố (mức độ cố ý, bối cảnh trách nhiệm, thái độ nội tâm…).
• Để biết chắc mình có lỗi hay không, người tín hữu nên xét lương tâm cách nghiêm túc, tham vấn các linh mục hoặc những người có thẩm quyền, đồng thời nhớ rằng tội (nếu có) sẽ luôn được tha thứ qua Bí tích Hòa Giải khi có lòng ăn năn.
• Không có điều khoản Giáo Luật tự động cấm xưng tội hay rước lễ chỉ vì đi dự tiệc cưới sai phép, nhưng chúng ta cần tránh gây gương xấu và củng cố những hôn nhân bất hợp pháp.
• Quan trọng hơn, mỗi người hãy ý thức xây dựng và thăng tiến hôn nhân Công giáo theo đúng tinh thần của Hội Thánh, để trở nên chứng tá rõ ràng cho Tin Mừng về sự thánh thiêng và bền vững của hôn nhân. Lm. Anmai, CSsR