Suy niệm Tin Mừng Thứ Ba Tuần XX – Mùa Thường Niên – Lm. Anmai, CSsR

Thứ Ba Tuần XX – Mùa Thường Niên

✠Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Mát-thêu.

²³ Khi ấy, Đức Giê-su nói với các môn đệ rằng : “Thầy bảo thật anh em, người giàu có khó vào Nước Trời. ²⁴ Thầy còn nói cho anh em biết : con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu vào Nước Thiên Chúa.” ²⁵ Nghe nói vậy, các môn đệ vô cùng sửng sốt và nói : “Thế thì ai có thể được cứu ?” ²⁶ Đức Giê-su nhìn thẳng vào các ông và nói : “Đối với loài người thì điều đó không thể được, nhưng đối với Thiên Chúa, thì mọi sự đều có thể được.”

²⁷ Bấy giờ ông Phê-rô lên tiếng thưa Người : “Thầy coi, phần chúng con, chúng con đã bỏ mọi sự mà theo Thầy. Vậy chúng con sẽ được gì ?” ²⁸ Đức Giê-su đáp : “Thầy bảo thật anh em : anh em là những người đã theo Thầy, thì đến thời tái sinh, khi Con Người ngự toà vinh hiển, anh em cũng sẽ được ngự trên mười hai toà mà xét xử mười hai chi tộc Ít-ra-en. ²⁹ Và phàm ai bỏ nhà cửa, anh em, chị em, cha mẹ, con cái hay ruộng đất, vì danh Thầy, thì sẽ được gấp bội và còn được sự sống vĩnh cửu làm gia nghiệp.

³⁰ “Nhiều kẻ đứng đầu sẽ phải xuống hàng chót, và nhiều kẻ đứng chót sẽ được lên hàng đầu.”

Nước Trời – Nơi Mọi Sự Đều Có Thể

Đoạn Tin Mừng chúng ta vừa nghe hôm nay, trích từ sách Tin Mừng Thánh Mát-thêu, là một phần tiếp nối trực tiếp sau cuộc gặp gỡ giữa Chúa Giê-su và người thanh niên giàu có. Nếu như câu chuyện trước đó đã để lại một nỗi buồn vì sự gắn bó của con người với của cải trần thế, thì đoạn Tin Mừng này lại mở ra một chân trời mới, vừa đầy thách thức vừa chan chứa hy vọng về con đường vào Nước Trời.

Những lời của Chúa Giê-su về người giàu có, về con lạc đà chui qua lỗ kim, đã gây sốc cho các môn đệ thời bấy giờ, và vẫn còn vang vọng mạnh mẽ trong tâm hồn chúng ta hôm nay. Chúng ta sẽ cùng nhau suy niệm sâu sắc về những lời giáo huấn này, để không chỉ hiểu rõ hơn về ý định của Thiên Chúa, mà còn để nhìn lại chính mình, những giá trị mà chúng ta đang theo đuổi, và niềm hy vọng mà chúng ta đặt vào quyền năng của Đấng Tối Cao.

Bài giảng hôm nay sẽ dẫn chúng ta đi từ sự ngỡ ngàng trước những khó khăn, đến sự bình an trong quyền năng của Thiên Chúa, và cuối cùng là niềm vui trong lời hứa ban thưởng cho những ai dám từ bỏ mọi sự vì danh Thầy. Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá xem, liệu Nước Trời có thực sự là một điều gì đó xa vời, hay là một thực tại đang mời gọi chúng ta mỗi ngày.

Sau khi người thanh niên giàu có buồn rầu bỏ đi, Chúa Giê-su quay sang các môn đệ và đưa ra một lời tuyên bố gây chấn động: “Thầy bảo thật anh em, người giàu có khó vào Nước Trời. Thầy còn nói cho anh em biết: con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu vào Nước Thiên Chúa.”

Lời nói này đã khiến các môn đệ “vô cùng sửng sốt”. Sự sửng sốt của họ là điều hoàn toàn dễ hiểu. Trong văn hóa Do Thái cổ đại, sự giàu có thường được coi là dấu hiệu của sự chúc phúc từ Thiên Chúa. Người ta tin rằng những ai được Thiên Chúa yêu thương sẽ được ban cho của cải vật chất và sự thịnh vượng. Vì vậy, nếu cả những người được cho là “được chúc phúc” còn khó vào Nước Trời, thì ai có thể được cứu? Câu hỏi “Thế thì ai có thể được cứu?” của các môn đệ đã nói lên nỗi lo lắng sâu xa của cả một thế hệ, và cũng là nỗi băn khoăn của nhiều người trong chúng ta.

Vậy, ý nghĩa sâu xa của lời cảnh báo này là gì? Chúa Giê-su có lên án sự giàu có hay không? Thực ra, Chúa Giê-su không lên án sự giàu có tự thân. Của cải vật chất, nếu được sử dụng đúng mục đích, có thể là phương tiện để làm điều thiện, để phục vụ Thiên Chúa và tha nhân. Vấn đề không nằm ở việc “có” của cải, mà là ở việc “gắn bó” với của cải.

Sự giàu có thường mang theo những cám dỗ ghê gớm:

Sự ỷ lại vào của cải: Người giàu có dễ dàng tin rằng họ có thể tự lo liệu mọi thứ bằng tiền bạc, mà không cần đến Thiên Chúa. Họ đặt niềm tin vào tài sản của mình hơn là vào Đấng Tạo Hóa.

Sự kiêu ngạo và tự mãn: Của cải có thể dẫn đến sự kiêu ngạo, coi thường người khác, và quên đi sự phụ thuộc vào Thiên Chúa.

Sự bận tâm và lo lắng: Việc giữ gìn, quản lý và gia tăng của cải có thể chiếm hết tâm trí, khiến con người không còn thời gian hay tâm trí để nghĩ đến những điều thiêng liêng, đến Nước Trời.

Sự ích kỷ và thiếu bác ái: Của cải có thể khiến con người trở nên ích kỷ, chỉ biết tích trữ cho riêng mình mà không quan tâm đến những người nghèo khổ xung quanh.

Hình ảnh “con lạc đà chui qua lỗ kim” là một hình ảnh cường điệu mạnh mẽ, nhấn mạnh sự bất khả thi đối với sức con người. Nó không chỉ ám chỉ sự khó khăn, mà là sự không thể. Điều này cho thấy sự nguy hiểm tột cùng của việc để của cải vật chất chiếm hữu tâm hồn, trở thành thần tượng trong cuộc đời chúng ta. Khi của cải trở thành “chủ”, nó sẽ ngăn cản chúng ta nhận ra Thiên Chúa là “Chủ” duy nhất, và do đó, ngăn cản chúng ta bước vào Nước Trời.

Lời cảnh báo này không chỉ dành cho những người giàu có về vật chất. Mỗi người chúng ta đều có những “của cải” riêng mà mình gắn bó: đó có thể là danh vọng, quyền lực, sự nghiệp, sự thoải mái, thói quen cũ, hay thậm chí là những mối quan tâm cá nhân quá mức. Bất cứ điều gì mà chúng ta đặt lên trên Thiên Chúa, bất cứ điều gì mà chúng ta không sẵn lòng từ bỏ vì Chúa, đều có thể trở thành “con lạc đà” ngăn cản chúng ta chui qua “lỗ kim” để vào Nước Trời.

Trước sự sửng sốt và câu hỏi đầy lo lắng của các môn đệ: “Thế thì ai có thể được cứu?”, Chúa Giê-su đã nhìn thẳng vào các ông và đưa ra một lời đáp đầy quyền năng và hy vọng: “Đối với loài người thì điều đó không thể được, nhưng đối với Thiên Chúa, thì mọi sự đều có thể được.”

Đây là một trong những lời mặc khải quan trọng nhất của Chúa Giê-su về bản chất của ơn cứu độ. Nó khẳng định một chân lý kép:

Sự bất lực của con người: Bằng sức riêng của con người, bằng những nỗ lực cá nhân, bằng việc tuân giữ lề luật cách hình thức, chúng ta không thể tự mình đạt được sự cứu rỗi và sự hoàn thiện. Con người yếu đuối, giới hạn, và dễ bị cám dỗ bởi những thứ trần thế. Nếu chỉ dựa vào sức mình, chúng ta sẽ thất bại.

Quyền năng vô biên của Thiên Chúa: Điều mà con người không thể làm được, Thiên Chúa lại có thể. Ơn cứu độ không phải là thành quả của nỗ lực con người đơn thuần, mà là một hồng ân, một hành động của lòng thương xót và quyền năng của Thiên Chúa. Chính Ngài là Đấng mở đường, là Đấng ban ơn để chúng ta có thể vượt qua những khó khăn, những cám dỗ, và những ràng buộc của thế gian.

Lời khẳng định này là một nguồn an ủi và hy vọng lớn lao. Nó giải thoát chúng ta khỏi gánh nặng của sự tự lực cánh sinh, khỏi nỗi sợ hãi rằng chúng ta không đủ tốt, không đủ mạnh để đạt được sự cứu rỗi. Thay vào đó, nó mời gọi chúng ta đặt trọn niềm tin vào Thiên Chúa, Đấng mà “mọi sự đều có thể được”.

Điều này không có nghĩa là chúng ta không cần nỗ lực. Ngược lại, nó đòi hỏi chúng ta phải cộng tác với ân sủng của Thiên Chúa. Chúng ta phải mở lòng đón nhận ơn Ngài, phải sẵn sàng từ bỏ những gì đang níu kéo chúng ta, và phải tin tưởng rằng Ngài sẽ ban cho chúng ta sức mạnh để làm điều đó. Sự “không thể” của con người trở thành “có thể” khi chúng ta để Thiên Chúa hành động trong cuộc đời mình.

Ví dụ, đối với người giàu có, việc từ bỏ của cải là điều “không thể” đối với sức riêng của anh ta vì sự gắn bó quá lớn. Nhưng nếu anh ta mở lòng ra với Thiên Chúa, tin tưởng vào Ngài, thì Thiên Chúa có thể ban cho anh ta ơn để buông bỏ, để trở nên tự do. Điều này áp dụng cho mọi khía cạnh của cuộc sống chúng ta: mọi tội lỗi, mọi thói quen xấu, mọi sự gắn bó sai lầm mà chúng ta cảm thấy “không thể” vượt qua, đều có thể được vượt qua nhờ quyền năng của Thiên Chúa.

Sau khi Chúa Giê-su khẳng định quyền năng của Thiên Chúa, ông Phê-rô, đại diện cho các môn đệ, đã lên tiếng thưa: “Thầy coi, phần chúng con, chúng con đã bỏ mọi sự mà theo Thầy. Vậy chúng con sẽ được gì?”

Câu hỏi của Phê-rô, dù có vẻ mang tính toán, nhưng cũng là một sự phản ánh chân thành về sự hy sinh mà các môn đệ đã thực hiện. Họ đã bỏ lại gia đình, nghề nghiệp (như nghề đánh cá), và cuộc sống quen thuộc để theo Chúa Giê-su. Họ muốn biết, liệu sự hy sinh của họ có được đền đáp xứng đáng hay không.

Chúa Giê-su đã không hề trách móc câu hỏi này, mà Ngài đã đưa ra một lời hứa trọng thể và đầy khích lệ, một lời hứa vượt xa mọi sự mong đợi của con người: “Thầy bảo thật anh em: anh em là những người đã theo Thầy, thì đến thời tái sinh, khi Con Người ngự toà vinh hiển, anh em cũng sẽ được ngự trên mười hai toà mà xét xử mười hai chi tộc Ít-ra-en. Và phàm ai bỏ nhà cửa, anh em, chị em, cha mẹ, con cái hay ruộng đất, vì danh Thầy, thì sẽ được gấp bội và còn được sự sống vĩnh cửu làm gia nghiệp.”

Lời hứa này bao gồm hai phần chính, cho thấy sự quảng đại vô biên của Thiên Chúa khi ban thưởng cho những ai trung thành:

Phần thưởng vinh quang trên trời (thời tái sinh): Chúa Giê-su hứa với các môn đệ rằng họ sẽ được chia sẻ vinh quang với Ngài trong “thời tái sinh” (palingenesia), tức là thời kỳ canh tân vạn vật, khi Con Người ngự trên ngai vinh hiển. Họ sẽ được “ngự trên mười hai toà mà xét xử mười hai chi tộc Ít-ra-en.” Đây là một vinh dự cao cả, thể hiện sự đồng trị với Chúa Kitô trong Nước Trời, một sự tham dự vào quyền bính của Ngài. Điều này cho thấy rằng sự hy sinh ở đời này sẽ được đền đáp bằng một vinh quang vượt xa mọi tưởng tượng trong đời sau.

1. Phần thưởng gấp bội ở đời này và sự sống vĩnh cửu: Lời hứa này mở rộng cho tất cả mọi người, không chỉ riêng các môn đệ. “Phàm ai bỏ nhà cửa, anh em, chị em, cha mẹ, con cái hay ruộng đất, vì danh Thầy, thì sẽ được gấp bội.” “Gấp bội” ở đây không nhất thiết là gấp bội về vật chất (mặc dù đôi khi cũng có thể xảy ra), mà chủ yếu là gấp bội về mặt thiêng liêng: sự bình an, niềm vui, tình huynh đệ trong cộng đoàn Giáo Hội, sự tự do nội tâm, và một mối tương quan sâu sắc hơn với Thiên Chúa.

Quan trọng hơn cả, phần thưởng tối hậu là “còn được sự sống vĩnh cửu làm gia nghiệp.” Đây là mục đích cao cả nhất của đời sống Kitô hữu, là sự kết hiệp trọn vẹn với Thiên Chúa trong cõi vĩnh hằng. Mọi sự hy sinh, mọi sự từ bỏ ở đời này đều không đáng kể so với gia nghiệp vô giá là sự sống vĩnh cửu.

Lời hứa này là một sự khích lệ lớn lao cho tất cả những ai đang cân nhắc việc từ bỏ những gì mình có để theo Chúa. Sự hy sinh không phải là mất mát, mà là một sự đầu tư khôn ngoan vào kho tàng vĩnh cửu. Nó cho thấy rằng Thiên Chúa không bao giờ thua kém lòng quảng đại của con người. Ngài luôn ban thưởng bội hậu cho những ai dám đặt trọn niềm tin và tình yêu vào Ngài.

Cuối cùng, Chúa Giê-su kết thúc đoạn Tin Mừng này bằng một câu nói đầy ý nghĩa, một châm ngôn mà Ngài thường lặp lại trong Tin Mừng: “Nhiều kẻ đứng đầu sẽ phải xuống hàng chót, và nhiều kẻ đứng chót sẽ được lên hàng đầu.”

Câu nói này là một lời cảnh báo mạnh mẽ về sự đảo lộn các giá trị trong Nước Trời so với những giá trị mà thế gian thường đề cao.

“Nhiều kẻ đứng đầu sẽ phải xuống hàng chót”: Những người được coi là “đầu” trong thế gian – như người giàu có, người quyền thế, người có địa vị xã hội, người được kính trọng vì tài năng hay thành công – có thể sẽ trở thành “chót” trong Nước Trời nếu họ không đặt Thiên Chúa lên hàng đầu, nếu họ kiêu ngạo, ích kỷ, và không sẵn lòng từ bỏ những gì đang níu kéo họ khỏi Thiên Chúa. Người thanh niên giàu có trong câu chuyện trước đó là một ví dụ điển hình. Anh ta “đứng đầu” về của cải và sự tuân thủ lề luật, nhưng lại không thể bước vào con đường hoàn thiện vì sự gắn bó của mình.

“Nhiều kẻ đứng chót sẽ được lên hàng đầu”: Ngược lại, những người bị coi là “chót” trong thế gian – như người nghèo, người bị bỏ rơi, người khiêm nhường, người bị khinh miệt, người không có địa vị hay quyền lực – có thể sẽ được tôn vinh và trở thành “đầu” trong Nước Trời nếu họ sống theo ý Chúa, nếu họ khiêm tốn, bác ái, và đặt trọn niềm tin vào Thiên Chúa. Những người môn đệ, những người đã từ bỏ mọi sự để theo Chúa Giê-su, là những người “chót” theo tiêu chuẩn thế gian, nhưng họ lại được hứa hẹn vinh quang cao cả trong Nước Trời.

Câu nói này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự khiêm nhường, sự buông bỏ, và việc đặt Thiên Chúa làm trung tâm của mọi sự. Nó mời gọi chúng ta xem xét lại thang giá trị của mình. Chúng ta đang theo đuổi những giá trị nào? Chúng ta đang đặt niềm tin vào đâu? Chúng ta có đang chạy theo những thứ phù phiếm của thế gian mà quên đi những giá trị vĩnh cửu của Nước Trời hay không?

Sự đảo lộn này cũng là một lời an ủi cho những người bị thiệt thòi, bị áp bức, bị coi thường trong xã hội. Nó cho thấy rằng Thiên Chúa có một cái nhìn khác về giá trị con người. Ngài không nhìn vào của cải, địa vị, hay quyền lực, mà Ngài nhìn vào trái tim, vào lòng tin, và vào tình yêu mà con người dành cho Ngài và cho tha nhân.

Điều này cũng là một lời mời gọi chúng ta sống một cuộc đời khiêm nhường, phục vụ, và không ngừng tìm kiếm ý Chúa. Bởi vì, trong Nước Trời, những tiêu chuẩn của thế gian sẽ không còn giá trị. Chỉ có lòng tin, tình yêu, và sự vâng phục Thiên Chúa mới là điều quan trọng nhất.

Đoạn Tin Mừng hôm nay là một lời mời gọi mạnh mẽ và sâu sắc đến mỗi người chúng ta. Từ lời cảnh báo về sự khó khăn của người giàu có khi vào Nước Trời, đến lời khẳng định về quyền năng vô biên của Thiên Chúa, và cuối cùng là lời hứa ban thưởng vinh quang cho những ai dám hy sinh vì danh Ngài, tất cả đều hướng chúng ta đến một chân lý cốt lõi: Nước Trời không phải là điều có thể đạt được bằng sức riêng của con người, mà là một hồng ân của Thiên Chúa, đòi hỏi sự cộng tác của chúng ta bằng lòng tin và sự buông bỏ.

Chúng ta được mời gọi tự vấn: “Điều gì đang níu kéo tôi lại? Điều gì đang ngăn cản tôi bước vào Nước Trời một cách trọn vẹn hơn?” Có thể đó là sự gắn bó với của cải, danh vọng, quyền lực, sự thoải mái, hay bất kỳ điều gì khác mà chúng ta đặt lên trên Thiên Chúa.

Nhưng chúng ta không phải tuyệt vọng. Chúa Giê-su đã ban cho chúng ta niềm hy vọng lớn lao: “Đối với loài người thì điều đó không thể được, nhưng đối với Thiên Chúa, thì mọi sự đều có thể được.” Điều này có nghĩa là, nếu chúng ta mở lòng ra, nếu chúng ta tin tưởng vào quyền năng và lòng thương xót của Ngài, thì Ngài sẽ ban cho chúng ta sức mạnh để vượt qua mọi chướng ngại, để buông bỏ những gì đang níu kéo chúng ta, và để bước đi trên con đường của Ngài.

Và trên con đường đó, chúng ta không phải lo lắng về sự mất mát. Chúa Giê-su đã hứa ban thưởng gấp bội ở đời này và sự sống vĩnh cửu làm gia nghiệp cho những ai dám từ bỏ mọi sự vì danh Ngài. Hãy nhớ rằng, trong Nước Trời, những giá trị của thế gian sẽ bị đảo lộn. Những người “chót” có thể trở thành “đầu”, và những người “đầu” có thể trở thành “chót”. Điều quan trọng là trái tim chúng ta có hướng về Thiên Chúa hay không.

Xin cho mỗi người chúng ta, nhờ ơn Chúa Thánh Thần, có đủ can đảm để lắng nghe lời mời gọi của Chúa, để buông bỏ những “con lạc đà” đang níu kéo chúng ta, và để bước đi theo Ngài với một niềm tin tưởng tuyệt đối vào quyền năng và lòng thương xót vô biên của Ngài. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể thực sự bước vào Nước Trời, nơi mọi sự đều có thể, và nơi chúng ta sẽ tìm thấy niềm vui và sự sống vĩnh cửu.