NGÀY THỨ BA AN BÌNH CỦA CÁC VỊ GIÁO HOÀNG: MỘT TRUYỀN THỐNG ĐƯỢC ĐỨC LÊÔ XIV PHỤC HƯNG

NGÀY THỨ BA AN BÌNH CỦA CÁC VỊ GIÁO HOÀNG: MỘT TRUYỀN THỐNG ĐƯỢC ĐỨC LÊÔ XIV PHỤC HƯNG

Trong nhịp sống hối hả của thế giới hiện đại, ngày Chúa Nhật thường được coi là thời điểm để nghỉ ngơi, để tái tạo năng lượng sau một tuần làm việc mệt mỏi. Tuy nhiên, đối với người đứng đầu Giáo hội Công giáo Hoàn vũ, Đức Thánh Cha, Chúa Nhật lại là một trong những ngày làm việc bận rộn và quan trọng nhất, với các buổi cử hành phụng vụ, buổi đọc kinh Truyền Tin cùng các tín hữu tại quảng trường Thánh Phêrô, và vô số các nghĩa vụ mục vụ khác. Chính vì lẽ đó, từ sâu trong dòng lịch sử của Giáo triều Rôma, một truyền thống đặc biệt đã được hình thành: ngày thứ Ba được xem là ngày nghỉ ngơi của các Đức Giáo hoàng. Đây không phải là một quy định cứng nhắc trong giáo luật, mà là một phong tục đáng quý, một “khoảng lặng” cần thiết để các ngài có thể “tránh xa đám đông và cuộc sống thường nhật,” tìm lại sự bình an trong tâm hồn và tái tạo năng lượng cho sứ vụ nặng nề.

Trải qua các triều đại giáo hoàng, truyền thống này đã được mỗi vị chủ chăn kế vị Thánh Phêrô diễn giải và áp dụng theo cách riêng, phản ánh rõ nét tính cách, linh đạo và ưu tiên mục vụ của từng ngài. Và gần đây, với triều đại của Đức Giáo hoàng Lêô XIV, truyền thống lâu đời này một lần nữa được khôi phục và mang một sắc thái mới, vừa cổ kính vừa hiện đại.

Dấu ấn cá nhân qua các triều đại

Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II: Năng lượng giao hòa cùng thiên nhiên và con người

Đối với Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II, một vị Giáo hoàng với tinh thần tráng kiện, lòng yêu mến thể thao và một trái tim luôn hướng về thiên nhiên, ngày thứ Ba là một cơ hội quý báu để ngài sống trọn vẹn những đam mê chính đáng của mình. Hình ảnh vị Giáo hoàng trong trang phục giản dị, say sưa trượt tuyết trên những sườn núi Apennine đã trở thành một biểu tượng cho sức sống mãnh liệt và sự gần gũi của ngài. Những ngày thứ Ba không chỉ là thời gian để đọc sách hay suy tư trong tĩnh lặng, mà còn là lúc để ngài nạp lại năng lượng thể chất và tinh thần.

Đặc biệt, ngày thứ Ba còn là “ngày Ba Lan” của ngài. Đó là khi ngài dành thời gian để gặp gỡ những người bạn thân thiết, những đồng hương từ quê nhà Ba Lan yêu dấu. Trong những cuộc gặp gỡ này, không khí trang nghiêm của Vatican dường như tan biến, nhường chỗ cho sự ấm cúng, thân tình của những câu chuyện được kể bằng tiếng mẹ đẻ, những tiếng cười sảng khoái và những cái ôm thắm thiết. Đó là cách ngài giữ cho mình sợi dây liên kết bền chặt với cội nguồn, với nơi đã hun đúc nên con người và đức tin của ngài. Dù là ngày nghỉ, nhưng tinh thần mục tử của Thánh Gioan Phaolô II không bao giờ ngơi nghỉ. Đôi khi, ngài vẫn dành thời gian quý báu này cho các cuộc gặp gỡ ngoại giao không chính thức với nguyên thủ một số quốc gia, biến những giờ phút thư giãn thành cơ hội để xây dựng cầu nối hòa bình cho thế giới.

Đức nguyên Giáo hoàng Bênêđictô XVI: Sự an tĩnh của trí tuệ và chiêm niệm

Trái ngược với sự năng động của người tiền nhiệm, Đức Thánh cha Bênêđictô XVI, một nhà thần học uyên bác, một trí thức lớn của thế kỷ, lại tìm thấy sự nghỉ ngơi trong sự tĩnh lặng của tư tưởng. Ngày thứ Ba của ngài là một cuộc hành trình vào chiều sâu của tri thức và tâm linh. Người ta có thể hình dung ra hình ảnh ngài tại Dinh thự Castel Gandolfo, giữa những bức tường cổ kính và những giá sách cao ngất, chìm đắm trong việc đọc sách, suy tư thần học và viết lách.

Đối với ngài, thư giãn không phải là trượt tuyết hay đi dạo, mà là cuộc đối thoại thinh lặng với các nhà tư tưởng vĩ đại của Giáo hội, là việc nghiền ngẫm từng câu chữ của Kinh Thánh, là việc lắng nghe một bản nhạc của Mozart. Niềm vui của Đức Bênêđictô XVI trong những ngày nghỉ là niềm vui của một tâm hồn chiêm niệm, tìm thấy Thiên Chúa qua vẻ đẹp của chân lý, của nghệ thuật và của sự hài hòa trong vũ trụ. Đó là những ngày thứ Ba vun bồi cho kho tàng trí tuệ mà sau này ngài đã để lại cho Giáo hội qua các thông điệp, các bài huấn dụ và các tác phẩm thần học sâu sắc.

Đức Giáo hoàng Phanxicô: Phá vỡ truyền thống để gần gũi hơn

Với Đức Giáo hoàng Phanxicô, một vị Giáo hoàng luôn nhấn mạnh đến sự giản dị, gần gũi và một “Giáo hội đi ra vùng ngoại biên,” truyền thống nghỉ ngày thứ Ba tại một dinh thự riêng dường như không còn phù hợp. Quyết định chọn cư ngụ tại nhà khách Santa Marta thay vì Dinh Tông Tòa đã nói lên phong cách mục vụ của ngài. Do đó, phong tục nghỉ ngày thứ Ba tại Castel Gandolfo dường như bị hủy bỏ.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là ngài không có thời gian nghỉ ngơi. Ngày thứ Ba của Đức Phanxicô là một ngày làm việc với nhịp độ chậm hơn. Ngài ở lại nhà Marta, dù khối lượng công việc có giảm đi, nhưng ngài vẫn duy trì các cuộc họp cần thiết và tiếp những vị khách trong một không gian thân mật hơn. Sự “nghỉ ngơi” của ngài là sự thay đổi nhịp điệu, cho phép ngài có thêm thời gian cho cầu nguyện cá nhân, cho việc đọc và trả lời thư từ, và cho những cuộc gặp gỡ không theo nghi thức trang trọng. Đó là một sự lựa chọn phản ánh ưu tiên của ngài: luôn ở giữa đoàn chiên, ngay cả trong những lúc cần sự yên tĩnh.

Đức Lêô XIV và sự phục hưng đầy ý nghĩa

Ngay khi lên ngôi Giáo hoàng, Đức Lêô XIV đã có một hành động mang tính biểu tượng mạnh mẽ: khôi phục lại nhiều sinh hoạt truyền thống lâu đời trong giáo triều, và nổi bật trong số đó là phong tục nghỉ ngày thứ Ba tại Dinh thự Castel Gandolfo. Đây không chỉ là một sự quay về với quá khứ, mà còn là một tuyên bố về phong cách lãnh đạo của ngài: một sự kết hợp giữa việc trân trọng di sản và việc đáp ứng những thách đố của thời đại.

Ngài thường đến Dinh thự Castel Gandolfo và ở đó trọn vẹn 24 giờ, từ tối thứ Hai đến tối thứ Ba. Khoảng thời gian này là một sự tách biệt hoàn toàn khỏi sự ồn ào của Rôma. Tại nơi có không khí trong lành, nhìn ra mặt hồ Albano thơ mộng, ngài tìm thấy không gian cho sự cầu nguyện sâu sắc và phục hồi tinh thần. Tuy nhiên, sự nghỉ ngơi của ngài không hoàn toàn là riêng tư. Khi cần thiết, ngài vẫn sử dụng không gian yên bình này cho những cuộc gặp gỡ quan trọng, đòi hỏi sự tập trung và cởi mở. Một ví dụ điển hình là cuộc tiếp kiến Đức Thượng phụ Karekin II, người đứng đầu Giáo hội Tông đồ Armenia, tại Castel Gandolfo vào ngày 16 tháng 9 vừa qua. Bối cảnh thanh bình của dinh thự đã tạo điều kiện thuận lợi cho một cuộc đối thoại huynh đệ và chân thành giữa hai nhà lãnh đạo tôn giáo.

Đặc biệt, kể từ đầu tháng 9, Đức Lêô XIV đã thiết lập một thói quen mới, một nét chấm phá rất riêng trong triều đại của ngài: trả lời báo chí vào mỗi tối thứ Ba sau khi rời dinh thự Castel Gandolfo. Đây là một phong cách giao tiếp hoàn toàn mới. Thay vì những cuộc phỏng vấn dài, chuyên sâu với các hãng tin lớn như Crux hay Rai đã có từ trước, ngài sẵn sàng dành thời gian cho những cuộc phỏng vấn ngắn, trả lời trực tiếp các nhà báo về những vấn đề thời sự nóng bỏng nhất của thế giới.

Qua những cuộc trao đổi này, công chúng đã được lắng nghe quan điểm của ngài về tình hình chiến sự bi thảm tại Gaza, về mối đe dọa tiềm tàng của Nga ở Đông Âu, hay lời lên án mạnh mẽ của ngài đối với “sự đối xử vô nhân đạo với người di cư” ngay tại quê hương mình. Ngài cũng không ngần ngại phản hồi về những tranh cãi nội bộ Giáo hội, như vụ việc xung quanh giải thưởng mà Giáo phận Chicago dự định trao cho một thượng nghị sĩ Hoa Kỳ.

Những cuộc trả lời phỏng vấn này cho thấy một phong cách giao tiếp “kiểu Lêô” rất khác biệt so với vị tiền nhiệm Phanxicô. Nếu Đức Phanxicô nổi tiếng với những câu trả lời tự nhiên, ứng khẩu, đôi khi gây “sốc” trên các chuyến bay, thì Đức Lêô XIV lại thể hiện một phong cách cẩn trọng, chừng mực và được cân nhắc kỹ lưỡng. Ngôn từ của ngài không gây sốc, nhưng đầy trọng lượng. Mỗi câu trả lời đều là sự chắt lọc kỹ càng các sự kiện đã được giới truyền thông và văn phòng ngoại giao của Tòa Thánh phân tích sâu sắc. Điều này cho thấy một sự phối hợp chặt chẽ giữa vị Giáo hoàng và các cơ quan của mình, tạo nên một tiếng nói nhất quán, uy tín và đầy quyền uy trầm tĩnh.

Như vậy, việc phục hồi ngày thứ Ba không chỉ là việc làm sống lại một truyền thống. Dưới triều đại của Đức Lêô XIV, nó đã trở thành một biểu tượng cho một phương thức lãnh đạo mới: một vị Giáo hoàng biết tìm về sự tĩnh lặng của truyền thống để nuôi dưỡng tâm hồn, đồng thời biết sử dụng chính sự tĩnh lặng đó để đưa ra những thông điệp mạnh mẽ, rõ ràng và có chiều sâu cho một thế giới đang đầy biến động. Ngày thứ Ba, do đó, không chỉ là ngày nghỉ của Giáo hoàng, mà còn là ngày cả thế giới lắng nghe nhịp đập của trái tim Giáo hội.

Lm. Anmai, CSsR