Chuyến tông du Hungary của Đức Phanxicô trong một bối cảnh đặc biệt

Chuyến tông du Hungary của Đức Phanxicô trong một bối cảnh đặc biệt

Thủ đô Budapest, Hungary

Chuyến tông du thứ 41 của Đức Phanxicô đưa ngài đến Hungary từ ngày 28 đến ngày 30 tháng 4 năm 2023, một lần nữa ngài đến Budapest, thành phố ngài đã đến ngày 12 tháng 9 năm 2021, nhân dịp bế mạc Đại hội Thánh Thể Quốc tế. Nhưng lần này chuyến đi Hungary mang một ý nghĩa khác vì Hungary là quốc gia mà hoạt động ngoại giao của Tòa thánh đã trở nên gần gũi hơn trong bối cảnh chiến tranh ở Ukraine.

Ngài đáp lại lời mời của tổng thống Hungary Katalin Novák ngài đã gặp vào tháng 8 năm ngoái. Chuyến tông du lần thứ 41 đến Hungary có khẩu hiệu: “Chúa Kitô là tương lai của chúng ta”. Chuyến thăm ba ngày tới thủ đô Hungary, cách Rôma khoảng 990 cây số và có cùng múi giờ với Rôma, Đức Phanxicô sẽ đọc 5 bài diễn văn bằng tiếng Ý, một bài giảng và một số cuộc gặp riêng, đặc biệt là với Tổng thống Cộng hòa và Thủ tướng, cũng như với trẻ em mù và với các tu sĩ Dòng Tên địa phương. Một sự kiện đã được thêm vào chương trình ban đầu: ngài sẽ đến thăm cộng đồng công giáo hy lạp vào cuối buổi sáng ngày 29 tháng 4.

Đức Phanxicô tiếp bà Katalin Novák, tổng thống Hungary ngày 25 tháng 8 năm 2022.

Khi trình bày chi tiết về chuyến đi với các nhà báo vào ngày 21 tháng 4, ông Matteo Bruni, giám đốc Văn phòng Báo chí Tòa thánh đã đưa ra một danh sách các chủ đề Đức Phanxicô sẽ có thể đề cập đến trong ba ngày này. Hungary là quốc gia có biên giới chung dài 136 cây số với Ukraine, nên ngài sẽ có những lời nói về cuộc xung đột Nga-Ukraine. Ngài sẽ nói đến bi kịch của những người tị nạn đi theo con đường Balkan, đi qua Hungary. Các chủ đề dự kiến khác: sinh thái học, một lĩnh vực mà Hungary tham gia; vai trò của Liên minh châu Âu và cam kết đối với hòa bình toàn cầu; đại kết; và rộng hơn là chủ đề về cuộc sống.

Trong chuyến đi này, tháp tùng ngài có tổng giám mục Claudio Gugerotti, bộ trưởng bộ Giáo hội Đông phương, giám mục Robert Francis Prevost, bộ trưởng bộ Giám mục. Theo truyền thống trong mỗi chuyến đi, một nhân viên của Vatican cũng sẽ có mặt trong phái đoàn của giáo hoàng.

Ông Matteo Bruni cho biết một bác sĩ và một y tá sẽ theo Đức Phanxicô trong chuyến đi và không có một đơn vị y tế đặc biệt nào dành cho ngài. Vì ngài phải ngồi xe lăn nên việc lên xuống máy bay phải cần đến bệ nâng.

Theo thông lệ, Đức Phanxicô sẽ có buổi họp báo trên chuyến bay đưa ngài về Rôma.

Trong những ngày, có khả năng Đức Phanxicô sẽ gặp thượng giáo chủ Hilarion của Hungary, cựu trưởng phòng quan hệ đối ngoại của tòa thượng phụ Mátxcơva cho đến khi ngài chuyển đến Budapest tháng 6 năm 2022, đã được nhiều nguồn tin thân cận với ban tổ chức đề cập. Tuy nhiên, Tòa Thánh chưa xác nhận tin này.

Trong chuyến đi đầu tiên đến Hungary dự Đại hội Thánh Thể năm 2021, Đức Phanxicô nhắc lại “Giáo hội ở Hungary, với lịch sử lâu đời – được đánh dấu bằng một đức tin không lay chuyển, với những cuộc bách hại và với máu của các vị tử đạo – liên kết một cách đặc biệt với sự hy sinh của Chúa Kitô”. Đặc biệt, Giáo hội đã chịu nhiều đau khổ trong những năm cộng sản. Nhiều tín hữu kitô đã bị bắt và bị trục xuất. Tất cả các dòng tu, các trường công giáo và tin lành đều bị cấm hoạt động. Vì để tự bảo vệ, giáo dân phải sinh hoạt chui, nhưng các tín hữu đã tái tạo các cộng đồng, tiếp tục giữ đức tin của mình trong các giáo hội ngầm. Hồng y Joszef Mindszenty là một trong những nhân vật vĩ đại của cuộc kháng chiến chống cộng sản.

Ngày nay, người công giáo chiếm 40% dân số. Giai đoạn đau thương này đã in dấu ấn mạnh trên Giáo hội Hungary. Qua chuyến đi này, Đức Phanxicô muốn nhấn mạnh đến tầm quan trọng của đất nước Hungary trong bản sắc kitô giáo của châu Âu. Tuy nhiên, chính vì bản sắc kitô giáo này và sự nhấn mạnh của Thủ tướng Viktor Orban mà Hungary là mục tiêu của nhiều lời chỉ trích, đặc biệt là từ Tây Âu và thường nhắm vào Viktor Orban bằng các phương pháp ‘phi tự do’ của ông.

Đức Phanxicô tiếp Thủ tướng Viktor Orban ngày 21 tháng 4 năm 2022.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch