Tên nói lên con người và sứ mạng

23.12. Thứ Sáu trong tuần thứ Tư Mùa Vọng

St 3:1-4,23-24; Tv 25:4-5,8-9,10,14; Lc 1:57-66

Tên nói lên con người và sứ mạng

Thường thì cha mẹ đặt tên cho con cái, ngoài ra cha mẹ cũng có thể nhờ một bậc vị vọng nào đó trong gia tộc hoặc xã hội … đặt tên cho con mình. Thực tế, tên thường phản ánh ước vọng của các bậc phụ huynh dành cho con cái: có khi tên gợi lên một ký ức đẹp của đôi vợ chồng trẻ,   vd. như để đánh dấu kỷ niệm hai người quen nhau vào một chiều thu, hai người đã đặt tên cho con mình là Hoài Thu; hoặc khi đặt tên con là Đức Trí, Đức Tài cha mẹ muốn cho con mình sau này là một người có cả tài trí và đức độ; hoặc để cảm tạ hồng ân Thiên Chúa ban cho mình đứa con, cha mẹ đặt tên con là Thiên Ân, Thiên Phúc, Hồng Ân, … nói chung tên phải đẹp và có ý nghĩa.

“Tên cháu là Gio-an.”

Có cha mẹ nào không cảm thấy niềm vui rạo rực và hạnh phúc dâng trào khi tìm đặt tên cho đứa con đầu lòng của mình – kết tinh đầu tiên của tình yêu? Niềm vui này còn dâng cao hơn nữa trong trường hợp của đôi vợ chồng cao niên Da-ca-ri-a và Ê-li-sa-bét đã mang tiếng là son sẻ, mà nay lại sinh được một bé trai. Vì thế, khi “Nghe biết Chúa đã quá thương bà như vậy, láng giềng và thân thích đều chia vui với bà.” (c. 58) Trong ngày làm phép cắt bì và đặt tên, người ta muốn lấy tên cha là Da-ca-ri-a mà đặt cho con trẻ nhưng bà Ê-li-sa-bét đã nói: “Không, phải đặt tên cháu là Gio-an” (c. 59)

Gio-an là một tên bình thường của người Do-thái. Tương tự như những tên Thiên Ân, Thiên Phúc của người Việt, tên Gio-an có nghĩa là  ‘Thiên Chúa thi ân’ – ‘Gia vê có lòng tốt, từ bi, nhân từ, độ lượng’. Tuy  nhiên, sự kiện khác thường trong việc đặt tên cho Gio-an là vì trong dòng tộc của hai ông bà không ai có tên như thế, mà theo tục lệ người ta sẽ lấy tên ông nội đặt cho đứa trẻ, nhưng vì Da-ca-ri-a đã cao niên và người ta cũng kính trọng ông nên người ta muốn lấy tên ông để đặt cho con, và điều gây ngạc nhiên ở đây là cả hai ông bà đều nhất trí “Tên cháu là Gio-an”. Tại sao? Bởi vì Gio-an chính là tên Chúa đặt cho, mà theo truyền thống Kinh Thánh thì Thiên Chúa đặt tên cho ai thì người ấy thuộc về Thiên Chúa – người được Thiên Chúa chọn.

Tên Gio-an nói lên con người và sứ mạng của ông; bởi chính bản thân Gio-an đã là một quà tặng mà Thiên Chúa ban cách chung cho nhân loại và cách riêng cho ‘đôi bạn già’ Za-ca-ria và Ê-i-sa-bét. Quả thật, Thiên Chúa đã tỏ lòng thương xót với những kẻ có lòng kính sợ người. Người biểu lộ lòng thương xót với Ê-li-sa-bét, giải thoát bà khỏi nỗi tủi nhục không con, vì theo quan niệm Do-thái, người phụ nữ không con là người vô phúc, không đẹp lòng Thiên Chúa, thì nay lòng dạ son sẻ của bà đã được Chúa chúc phúc để từ đây bà có thể ‘ngẩng mặt’ trước hàng xóm láng giềng. Và cách đặc biệt, Gio-an là người đầu tiên (sau Đức Mẹ) được Chúa thi ân viếng thăm ban ơn cứu độ nên đã “nhảy lên vui sướng trong lòng mẹ” (Lc 1, 44). Gio-an có sứ mạng loan báo lòng thương xót Chúa thi ân cho gian trần, là đã ban chính con của người làm vị Cứu thế đến để giải thoát nhân loại khỏi xích xiềng và bóng đêm tội lỗi  – Ông là vị tiền hô dọn đường cho Đấng Cứu tinh và rất xứng đáng với lời ngợi khen của Chúa Giêsu: “Trong số phàm nhân đã lọt lòng mẹ, không có ai cao trọng hơn ông Gioan” (Lc 7, 28).

Gio-an đã sống trọn vẹn và hoàn tất sứ mạng Thiên Chúa trao cho ông. Ông đóng vai trò của một ‘tiếng kêu’ để giúp nhân loại đón nhận Lời của Thiên Chúa. Ông mời gọi con người tỏ lòng sám hối, từ bỏ nếp sống tội lỗi cũ đầy những gian tham, mưu mô, gồ ghề, lươn lẹo để sống công bình, chính trực, bác ái, yêu thương (Lc 3, 4 – 14).  Ông giới thiệu Đấng Mê-si-a cho con người và tự mình rút lui vào bóng tối; Ông đáp lại với những người đối chất và thắc mắc xem ông có phải là Đấng Mê-si-a hay không: “Có Đấng đến sau tôi nhưng trổi vượt hơn tôi, tôi không xứng đáng xách dép cho người” (Lc 3, 15 – 16)….

Mỗi người chúng ta đều có sứ mạng để hoàn thành trong cuộc đời. Cái tên đẹp chỉ có ý nghĩa khi người ta sống đẹp. Tên bạn là Bảo Ngọc ư? Bạn hãy sống sao cho tha nhân có thể cảm nghiệm bạn là viên ngọc quí. Bạn là Hương Lan ư? Bạn hãy sống sao để hương thơm đức độ được lan tỏa…. Ngày nay nếu theo dõi tin tức trên báo chí hay mạng truyền thông, chúng ta có thể thấy có những tội phạm hình sự có những tên rất hay, như tên giết người Thanh Bình, tên cướp Đức Độ…. Chắc hẳn khi đặt tên cho con cha mẹ không bao giờ muốn con mình trở nên những con người như thế. Tuy nhiên, mong ước vẫn là mong ước, nhưng nếu cha mẹ không quan tâm giáo dục con cái trở nên những con người tài đức mà chỉ nuông chiều quá độ, không biết dạy con sống theo lương tâm ngay chính hay thậm chí làm gương xấu cho con thì chính cha mẹ đã không hoàn thành sứ mạng của mình, đồng thời cũng không thể cho con mình một tương lai tốt đẹp được.

Trình thuật Tin mừng về ngày sinh của thánh Gio-an tiền hô được đọc ngay trước ngày lễ vọng sinh nhật của Ngôi Hai Con Thiên Chúa, đã nói lên sứ mạng rất quan trọng của thánh nhân –  sứ giả đi trước dọn đường cho Đấng cứu thế. Như đã nói, mỗi người chúng ta từ khi là bào thai trong lòng mẹ cũng đã được Chúa gọi tên và trao phó cho một sứ mạng. Dù bạn là ai và có làm gì, thì điều cốt yếu cho sự hiện diện của bạn trong cuộc đời này là để thi hành thánh ý Thiên Chúa và để được hạnh phúc với Người.

Vậy, dù bạn là kỹ sư hay bác sĩ, là doanh nhân hay công nhân, là nông dân hay học giả…, bạn đều có một sứ mạng đó là thực hiện lòng thương xót của Thiên Chúa, vì Thiên Chúa muốn nhờ bạn mà biểu dương tình yêu và lòng thương xót trong cuộc trần này. Có thể bạn chẳng làm được những việc lớn lao, nhưng như ‘hàng xóm láng giềng đã đến chia vui với Ê-li-sa-bét’, hôm nay Chúa cũng mời gọi tôi và bạn hãy biểu lộ sự quan tâm đến một ai đó – những người đang cảm thấy cô đơn, bị bỏ rơi, bị tổn thương, hoặc đau khổ dưới mọi hình thức; những người ấy có thể là một thành viên trong tập thể của bạn hoặc trong gia đình bạn; những người ấy cũng có thể là hàng xóm láng giềng của bạn, là người bạn thân quen… – tất cả những con người ấy đang cần được sự đồng cảm, khích lệ hoặc giúp đỡ, và Thiên Chúa muốn bạn làm gì đó cho họ, ngoài việc tận lực dùng những khả năng Chúa ban để làm cho thế giới này thêm tươi đẹp và hạnh phúc, vì chính Con của Người cũng đã đến làm một trong những người như thế.

Trong những ngày cuối cùng của Mùa Vọng để chuẩn bị mừng kính mầu nhiệm Ngôi Hai xuống thế làm người, một mầu nhiệm diễn tả lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa đối với gia đình nhân loại. Ước mong rằng mỗi người trong chúng ta kiểm điểm lại tâm tình biết ơn của mình. Có thể chúng ta không cố tình quên ơn nhưng trong thực tế chúng ta lại sống như những người vô ơn. Tuy nhiên, như những người láng giềng của gia đình Zacharia, thì qua cách suy nghĩ trần tục, các thành kiến hẹp hòi, các thói quen ích kỷ đã vây phủ lấy chúng ta, làm cho chúng ta bị mờ tối nên chẳng nhận ra lòng thương xót của Thiên Chúa hằng bao bọc chúng ta cũng như tình thương của người anh em đang tặng ban cho chúng ta. Nhưng khi nhận ra lòng thương xót ấy thì chúng ta cũng như Zacharia là thốt lên lời chúc tụng và ngợi khen.