ĐỪNG VỤ HÌNH THỨC

17/2 Thứ Tư Lễ Tro

Ge 2:12-18; 2 Cr 5:20-6; Tv 51:3-4,5-6,12-13,14,17; Mt 6:1-6,16-18

ĐỪNG VỤ HÌNH THỨC

Khi thấy được những Luật Sĩ và Biệt Phái sống kiểu bịp bợm, lưu manh…, Chúa Giêsu đã không muốn để cho dân chúng bị mắc hợm và cũng không muốn các môn đệ của mình khi thi hành sứ vụ lại có một lối sống như họ. Vì thế, Ngài đã thẳng thắn phê phán họ cách công khai và hướng dẫn các môn đệ về cách thức thi hành Luật Chúa.

Tin Mừng hôm nay ghi lại những lời dạy của Chúa Giêsu về tinh thần tu đức cần phải có, với nguyên tắc sống đạo: đừng làm việc lành có ý phô trương cho người ta thấy. Theo luật Môsê, bố thí, cầu nguyện, ăn chay là những việc lành cao quý, và người ta thường tổ chức các việc đạo đức đó cách công khai để thúc đẩy nhiều người tham gia. Chúa Giêsu không phản đối các việc đó, nhưng Ngài chỉ muốn người ta thực hiện chúng với ý hướng mới, đó là làm vì lòng yêu mến và tìm đẹp lòng Chúa hơn là để được người đời khen ngợi. Chẳng vậy, các việc đạo đức ấy có thể chỉ có hình thức, đấy là chưa nói đến trường hợp có nhiều người làm bộ cầu nguyện lâu giờ, ăn chay nhiều ngày, bố thí rộng rãi để dễ lừa gạt người khác.

Ta thấy Chúa Giêsu đã lên tiếng nói: “Hỡi những kẻ giả hình, chớ thì trong ngày Sabát, mỗi người trong các ông không thả bò hay lừa của mình ra khỏi chuồng mà dẫn nó đi uống nước sao? Phương chi người con gái của Abraham này, Satan cột trói nó đã 18 năm nay, chớ thì không nên tháo xiềng xích buộc nó trong ngày Sabát sao?”. Qua câu hỏi đó, Đức Giêsu mặc cho luật một tinh thần mới, đó là: yêu thương, liên đới và tha thứ. Đây chính là cốt lõi của luật. Luật mà không có tình yêu lồng vào thì đó là luật chết, vì nó giết chết con người cách khủng khiếp nhất.

Những kinh sư và những người Pharisiêu là những nhà lãnh đạo Do Thái giáo, những thầy dạy trong dân mà họ lại “sống giả hình”, họ dẫn dân đi trên “đường mù quáng” của chính họ. Chúa Giêsu cực lực phản đối thái độ sống như vậy. Thực ra trở ngại của những kinh sư và những người Pharisiêu khiến Chúa Giêsu phải nặng lời không phải là điều khó khăn quá sức không thể dứt bỏ, nó chỉ như những cục đá nhỏ nhưng họ không dám bỏ đi mà thôi.

Người ta vẫn thường nhắc nhở: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” nhưng chúng ta vẫn bị quyến rũ mạnh mẽ bởi cái dáng vẻ bên ngoài. Chính vì thế trước những chiêu quảng cáo tinh vi, các khách hàng là “thượng đế” dễ dàng mềm lòng tưởng rằng chất lượng sản phẩm tất nhiên đi đôi với mẫu mã đẹp hoặc tin như đinh đóng cột rằng khi dùng những sản phẩm này hoặc dịch vụ nọ mình sẽ đẹp hơn, thông minh hơn, “đẳng cấp” hơn… Tình trạng “mập mờ đánh lận con đen” ấy càng dễ xảy ra trong đời sống tâm linh: Có biết bao người “ngoài miệng thì niệm nam mô, trong lòng thì chứa một bồ dao găm” và Thánh Vịnh cũng điểm mặt: “Miệng thì chúc phúc cầu an, mà lòng nguyền rủa chứa chan những lời” (Tv 62, 5b). Chúa khiển trách họ nặng nề và gọi họ là những “nấm mồ tô vôi” bên ngoài đẹp đẽ mà trong thì đủ mọi thứ ô uế.

Lời quở trách về sự sự giả hình bên ngoài, chỉ khác hình ảnh: “mồ mả” thay vì “chén đĩa”. “Khốn cho các ngươi, hỡi những luật sĩ và biệt phái giả hình, vì các ngươi rửa bên ngoài chén đĩa, nhưng bên trong, các ngươi đầy gian tham và nhơ bẩn”.  Đây là những hình ảnh dành cho người biệt phái và luật sĩ: bên ngoài giữ luật rất tốt, đạo đức như cầu nguyện lâu giờ, cầu nguyện ở ngả ba đường, ăn chay tua áo thật dài… nhưng trong lòng họ đầy những xấu xa.

Ngày nay, vẫn có nhiều người xem ra rất đạo đức như: đọc kinh, xem lễ hằng ngày; lần hạt thì hết chuỗi này đến chuỗi khác. Điều này rất tốt và ích lợi cho đời sống thiêng liêng nếu người đó biết thực hành những điều Chúa và Giáo Hội dạy ngang qua những việc đạo đức đó, tức là “Lời nói đi đôi với việc làm”.

Chẳng phải chỉ thời những kinh sư và Pharisêu mới có nạn giả hình, giả dối! Thời nay cũng lắm sự giả dối: bằng giả, thực phẩm giả, hàng hóa giả v.v, đánh lừa người khác bằng vẻ bề ngoài hào nhoáng, hấp dẫn. Tinh quái hơn, người ta còn cố che đậy “mọi thứ ô uế” bên trong bằng những mỹ từ nghe rất vô hại, ví dụ: phá thai thì gọi là “điều hòa,” “bảo vệ sức khoẻ”, v.v… Vì thế, thật khó nhận ra bên trong thế giới rất tự hào về văn minh này lại đang nhung nhúc những thứ giả dối và gian ác.

Quả thực là ở đâu, vào thời nào, thói giả hình vẫn tồn tại trong lòng con người; và hơn nữa đối với các Kitô hữu, nó lại là một cơn cám dỗ triền miên. Chúng ta dễ có khuynh hướng trau chuốt bề ngoài để che đậy những xấu xa bẩn thỉu bên trong. Dĩ nhiên, xã hội cũng phải có những ràng buộc nhằm tạo nên trật tự và hài hoà. Nhưng nếu sự hài hoà đó không thể hiện trật tự nội tâm con người thì nó chỉ là một cái vỏ giả tạo, một nấm mồ được tô vẽ đẹp đẽ bên ngoài còn bên trong thì “đủ mọi thứ ô uế.”

Căn bệnh giả dối này đã di căn trong nhân loại mọi thời. Sách Sáng Thế vạch rõ sự dối trá được buông ra từ miệng lưỡi xỏ xiên của một con vật mà sách Khải Huyền gọi là “tên chuyên mê hoặc toàn thể thiên hạ” (Kh 12,9), và trong ngày cánh chung chúng và những người thích điều gian dối sẽ “bị tống ra ngoài” (Kh 12,10; 22,15), bị loại ra khỏi Giêrusalem mới trên thiên quốc (Kh 20,10). Chỉ có sự thật sẽ giải phóng con người (Ga 8,32) và Thiên Chúa chính là Sự Thật.

Ta thấy trớ trêu thay, vẫn còn đó những cái xác không hồn khi không biết sống yêu thương, không có tấm lòng bác ái, nhân từ, vẫn sống man trá, lọc lừa nhân danh thứ đạo đức dởm bề ngoài. Lại có nhiều người đi lễ đâu phải vì lòng mến Chúa, mà chủ yếu là khoe mẽ quần là áo lượt! Vì thế, khi thấy cha giảng hơi dài một chút là khó chịu, bực tức, hoặc khi cha dẫn giải Lời Chúa mà đụng chạm đến lòng tự ái của mình là đùng đùng nổi giận và chỉ trích cha thế này, cha thế kia…! Tệ hơn nữa là đi lễ chỉ vì luật, nên không thiếu gì những bạn trẻ đi lễ “ôm” hay thuộc đạo “gốc”; đạo “ngắm”; đạo “dòng”!

Chúa Giêsu cảnh giác chúng ta đề phòng thứ đạo đức vụ hình thức. Nhưng việc đạo đức tự nó rất ích lợi cho bản thân, cho tha nhân và đáng được Thiên Chúa ban thưởng, với điều kiện chúng được thực hiện với ý ngay lành. Chúng ta cần thực hành các việc lành với ý hướng này, vì đó là lẽ sống, là niềm vui và là động lực cho cuộc đời hy sinh phục vụ của chúng ta.

Chúa Giêsu muốn cho các môn đệ của Người đừng rơi vào lối sống giả hình, vụ hình thức, vụ lợi của những Luật sĩ và Biệt phái. Muốn được như thế, chúng ta hãy sống theo những tâm tình chia sẻ của thánh Phaolô khuyên dạy chúng ta “hãy lánh xa khỏi bất cứ người anh em nào sống vô kỷ luật…” và hãy noi gương bắt chước ngài trong đời sống công chính thánh thiện. Chúng ta đừng quá bận tâm với những hình thức bên ngoài, nhưng hãy mở rộng lòng đón lấy lời Chúa vào lòng, để cho lời ấy thức tỉnh mình, cộng tác với lời ấy và hoán cải đời sống. Chúa luôn chờ đợi mỗi người chúng ta những thành quả tốt đẹp của việc cải hóa tâm hồn.